Τμήμα Χημείας - Εργαστήριο Βιομηχανικής Χημείας - Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών
Κατάλυση και Εφαρμογές της στη Βιομηχανία
Σας καλωσορίζουμε στο Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών (ΠΜΣ)
«Κατάλυση και Εφαρμογές της στη Βιομηχανία» («Catalysis and its Applications in the Industry»)
Το Τμήμα Χημείας της Σχολής Θετικών Επιστημών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών οργάνωσε και λειτουργεί από το ακαδημαϊκό έτος 2018-2019 το Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών (ΠΜΣ) «Κατάλυση και Εφαρμογές της στη Βιομηχανία» το οποίο επανιδρύθηκε (ΦΕΚ 2762/11-7-2018 τ.Β΄) σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου 4485/2017 που διέπει τα Προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών της χώρας.
Παλαιότερη δομή
Το ΠΜΣ «Κατάλυση και Εφαρμογές της στη Βιομηχανία» στηρίζεται στην υπάρχουσα εμπειρία δεκαεννέα (19) ετών από την ίδρυσή του το έτος 2004 με τον τίτλο «Κατάλυση και Εφαρμογές της» (ΦΕΚ 1797/6-12-2004 τ.Β΄) το οποίο οργανώθηκε και λειτουργούσε από το ακαδημαϊκό έτος 2004-2005 έως το έτος 2009-2010 στο Τμήμα Χημείας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών σε συνεργασία με το Εθνικό Κέντρο Έρευνας & Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ), σε σύμπραξη με το Τμήμα Τεχνολογίας Πετρελαίου και Φυσικού Αερίου του ΤΕΙ Καβάλας καθώς επίσης και σε συνεργασία με μέλη ΔΕΠ των Τμημάτων Χημικών Μηχανικών των Πολυτεχνικών Σχολών του Πανεπιστημίου Πατρών και του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, της Σχολής Χημικών Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (ΕΜΠ), του Τμήματος Χημείας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, του Τμήματος Μηχανολόγων Μηχανικών της Πολυτεχνικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης όπως επίσης του Τμήματος Χημείας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων στα πλαίσια του Επιχειρησιακού Προγράμματος Εκπαίδευσης & Αρχικής Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΕΠΕΑΕΚ II) του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων και συγχρηματοδοτήθηκε από Εθνικούς πόρους και από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (75/25). Το ΠΜΣ «Κατάλυση και Εφαρμογές της» είχε χρονική διάρκεια σπουδών 4 εξαμήνων. Από το ακαδημαϊκό έτος 2010-2011 το ΠΜΣ «Κατάλυση και Εφαρμογές της» αναμορφώνεται και λειτουργεί στο Τμήμα Χημείας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών με διδάσκοντες μόνο από μέλη ΔΕΠ του Τμήματος Χημείας σε συνεργασία με μέλος ΔΕΠ της Σχολής Χημικών Μηχανικών του ΕΜΠ και το πρόγραμμα σπουδών περιορίστηκε στα 3 εξάμηνα. Από το ακαδημαϊκό έτος 2016-2017 το κόστος λειτουργίας του ΠΜΣ καλύπτεται κυρίως από τα τέλη φοίτησης των μεταπτυχιακών φοιτητών. Από το ακαδημαϊκό έτος 2017-2018 τροποποιείται ο τίτλος του ΠΜΣ από «Κατάλυση και Εφαρμογές της» σε «Κατάλυση και Εφαρμογές της στη Βιομηχανία» και επίσης ενσωματώνονται στο ΠΜΣ νέες γνώσεις με την προσθήκη του νέου μαθήματος επιλογής στο αναδυόμενο πεδίο «Εφαρμογές της Κατάλυσης στα Βιοδιυλιστήρια» (ΦΕΚ 1685/16-5-2017 τ. Β΄).
Σημερινή δομή ΠΜΣ
Η επανίδρυση του ΠΜΣ «Κατάλυση και Εφαρμογές της στη Βιομηχανία» εγκρίθηκε από το Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων (ΦΕΚ 2762/11-7-2018 τ.Β΄) σύμφωνα με το νόμο 4485/2017 που διέπει τα ΠΜΣ στην Ελλάδα. Το ΠΜΣ «Κατάλυση και Εφαρμογές της στη Βιομηχανία» λειτουργεί από το ακαδημαϊκό έτος 2018-2019 στο Τμήμα Χημείας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών με διδάσκοντες μόνο από μέλη του Τμήματος Χημείας (2 μέλη ΔΕΠ από το Εργαστήριο Βιομηχανικής Χημείας, 4 μέλη ΔΕΠ, 1 Ομότιμος Καθηγητής και 1 αφυπηρετήσαν μέλος ΔΕΠ από το Εργαστήριο Ανόργανης Χημείας και 4 μέλη ΔΕΠ από το Εργαστήριο Οργανικής Χημείας) για να παρέχει υψηλού επιπέδου μεταπτυχιακή εκπαίδευση σε επίπεδο Διπλώματος Μεταπτυχιακών Σπουδών στο διεπιστημονικό πεδίο αιχμής της κατάλυσης και των εφαρμογών της στη σύγχρονη βιομηχανία.
Γνωστικό Αντικείμενο
Το ΠΜΣ «Κατάλυση και Εφαρμογές της στη Βιομηχανία» έχει ως αντικείμενο τη γνωστική περιοχή της κατάλυσης και των εφαρμογών της στη σύγχρονη βιομηχανία. Η κατάλυση κατέχει σήμερα κυρίαρχη θέση τόσο σε επίπεδο βασικής διεπιστημονικής έρευνας όσο και σε επίπεδο βιομηχανικών εφαρμογών. Χαρακτηριστικό είναι ότι σήμερα, το 80%-90% της βιομηχανικής παραγωγής χημικών προϊόντων, φαρμακευτικών υλών και υλικών, όπως επίσης το 100% όλων των υγρών καυσίμων συντελείται με καταλυτικές διεργασίες. Σύμφωνα με μια έκθεση του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) περίπου το 30%-40% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ) των ανεπτυγμένων κρατών παράγεται με τη βοήθεια καταλυτικών συστημάτων. Το φάσμα της κατάλυσης είναι ευρύτατο και απλώνεται στον τομέα της βιομηχανικής παραγωγής ενέργειας/καυσίμων υλών, διατροφής, χημικών ουσιών μεγάλης κλίμακας, υψηλής προστιθέμενης αξίας, φαρμακευτικών υλών, εξειδικευμένων χημικών, ανανεώσιμων βιοκαυσίμων και βιο-βασιζόμενων χημικών προϊόντων, στα Nέα Υλικά, την Πληροφορική, Βιοτεχνολογία, στην καταπολέμηση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης με έλεγχο των εκπομπών των αυτοκινήτων, βιομηχανικών μονάδων και συγκροτημάτων παραγωγής ενέργειας και επίσης αποτελεί το θεμέλιο λίθο της Πράσινης – Βιώσιμης Χημείας (Green chemistry – Sustainable chemistry) που αφορά i) την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και πρόληψη της περιβαλλοντικής ρύπανσης με την ανάπτυξη νέων εναλλακτικών βιομηχανικών διεργασιών που είναι φιλικές προς στο περιβάλλον, ii) την προστασία του περιβάλλοντος και iii) την αειφόρο ανάπτυξη. Η μεγάλη σημασία που έχει η γνωστική περιοχή της κατάλυσης αποδεικνύεται επίσης από το γεγονός ότι μέσα σε σχεδόν μια εικοσαετία απονεμήθηκαν έξι βραβεία Νόμπελ Χημείας στα διάφορα πεδία της κατάλυσης και συγκεκριμένα τα έτη 2001, 2005, 2007, 2010, 2021 και 2022.
Σκοπός
Σκοπός του ΠΜΣ είναι: α) η παροχή υψηλού επιπέδου γνώσεων στους μεταπτυχιακούς φοιτητές στη βασική, συστηματική και εφαρμοσμένη έρευνα στα πεδία της ομογενούς, ετερογενούς και ενζυματικής κατάλυσης καθώς και των εφαρμογών της στη σύγχρονη βιομηχανία, β) η δημιουργία ικανού και εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού που θα στελεχώσει τη βιομηχανία, την τριτοβάθμια εκπαίδευση και διάφορες δημόσιες υπηρεσίες, γ) η σύσφιξη των σχέσεων μεταξύ των επιστημόνων που εργάζονται στα πανεπιστημιακά και ερευνητικά ιδρύματα και τη βιομηχανία. Το ΠΜΣ συμβάλλει στην ικανοποίηση των εκπαιδευτικών, ερευνητικών και αναπτυξιακών αναγκών της χώρας.
Κύρια Δράση
Η κύρια δράση του ΠΜΣ είναι η χορήγηση Διπλώματος Μεταπτυχιακών Σπουδών (ΔΜΣ) στην «Κατάλυση και Εφαρμογές της στη Βιομηχανία» (MSc in Catalysis and its Applications in the Industry) σε 3 ακαδημαϊκά εξάμηνα. Το πρόγραμμα αυτό συνεισφέρει κατά κύριο λόγο στην ολοκλήρωση της επιστημονικής προσωπικότητας των μεταπτυχιακών φοιτητών, με την παροχή εύρους και βάθους γνώσης πέρα από τον χώρο του άμεσου ερευνητικού τους αντικειμένου. Αυτό πραγματοποιείται με το εκτεταμένο εκπαιδευτικό έργο που παρέχει το πρόγραμμα. Συγκεκριμένα, διδάσκονται συνολικά 9 μεταπτυχιακά μαθήματα, από τα οποία 3 είναι υποχρεωτικά και 6 επιλογής εκ των οποίων απαιτούνται 3 για την απόκτηση του ΔΜΣ. Τα μαθήματα αυτά είναι αντίστοιχα σε αριθμό, θεματολογία και εύρος θεμάτων με αυτά που προσφέρονται από αντίστοιχα προγράμματα του εξωτερικού και αναφέρονται σε όλους του τομείς της ομογενούς, ετερογενούς και ενζυματικής εφαρμοσμένης κατάλυσης. Αυτό το ολοκληρωμένο φάσμα γνώσεων που αποκτούν οι μεταπτυχιακοί φοιτητές μέσα από το συγκεκριμένο πρόγραμμα σπουδών είναι εύλογο ότι θα ωφελήσει την ποιότητα της ερευνητικής τους παραγωγής σε όλη τη διάρκεια της σταδιοδρομίας τους και θα τους δώσει τη δυνατότητα εκπόνησης διδακτορικών διατριβών υψηλής στάθμης, ανάλογης αυτής των καλύτερων πανεπιστημίων και πολυτεχνείων του εξωτερικού.